-
1 кулдан ычкындыру
1) упусти́ть (кого-что-л.) (случайно не удержать), вы́пустить из рук2) см. кулдан китү 1), 3)3) упусти́ть, прогляде́ть, прозева́ть (что-л.)4) упусти́ть вре́мя, удо́бный слу́чай -
2 тезгенне кулдан ычкындыру
-
3 ычкындыру
перех.1) высвобожда́ть/вы́свободить, отпуска́ть/отпусти́ть, спуска́ть/спусти́ть; выпуска́ть/вы́пустить || высвобожде́ние, выпуска́ние, спуска́ние, спусккулдан ычкындыру — вы́пустить из рук
аякларны өзәнгедән ычкындыру — вы́свободить но́ги из стремя́н
этне бәйдән ычкындыру — спусти́ть соба́ку с цепи́
2) отцепля́ть/отцепи́ть, расцепля́ть/расцепи́ть (вагон, прицеп); отстёгивать/отстегну́ть (пуговицу, крючок, воротник), расстёгивать/расстегну́ть (ремень, пальто, "молнию") отка́лывать/отколо́ть (бант, булавку, брошку); снима́ть/снять ( дверь с петель); размыка́ть/разомкну́ть ( цепь); отмыка́ть, отомкну́ть (штык) || отцепле́ние, отце́п, отце́пка, расце́п, расце́пка, расцепле́ние; отстёгивание, отка́лывание, сня́тие; размыка́ниекүлмәкне ычкындыру — расстегну́ть руба́шку
ишек элгечен ычкындыру — снять крючо́к с двери́
3) перен.; разг. упуска́ть/упусти́ть, зева́ть/зевну́ть, прозева́ть; прошля́пить, прохло́пать, проморга́ть прост. || упуще́ниевакытны ычкындыру — упусти́ть вре́мя
уңайлы моментны ычкындыру — прошля́пить удо́бный моме́нт
4) перен.; разг. пророни́ть, бу́хнуть, ля́пнутьахмак сүз ычкындыру — ля́пнуть глу́пость
5) перен.; прост. вышвы́ривать/вы́швырнуть (с какой-л. должности)•- ычкындырып җибәрү••ычкындырмаска тырышу — зуба́ми держа́ться (ухвати́ться)
ычкындырмаслык итеп — мёртвой хва́ткой
-
4 тезгенне ычкындыру
= тезгенне кулдан ычкындыру = тезгенне җибәрү= тезгенне кулдан җибәрү запуска́ть/запусти́ть бразды́ правле́ния; упуска́ть власть из рук -
5 тезгенне кулдан җибәрү
-
6 выпустить из рук
кулдан ычкындыру (мәс. чиләкне) -
7 кул
I сущ.1) рука́ ( каждая из верхних конечностей человека) || ручно́йкулларны артка кую — заложи́ть ру́ки за́ спину
кулларны кысышу — пожа́ть друг дру́гу ру́ки
көчле куллар белән эләктереп алу — cхвати́ть (пойма́ть) си́льными рука́ми
2) (обычно за словами уң, сул) рука́, бок, сторона́, направле́ниеуң кулда — на пра́вой стороне́
шушы кулдан барыгыз — иди́те в э́том направле́нии
3) перен. рука́, по́черк; мане́рабу аның кулы түгел — э́то не его́ рука́
кулыннан тану — узна́ть его́ по по́черку
4) по́дписькул куйдыру — дава́ть на по́дпись
кул кайда, баш анда — (погов.) где по́дпись, там и голова́ ( об ответственности за подпись)
5) перен. рука́, ве́дение, распоряже́ниеҗирне крестьяннар кулына бирү — дава́ть зе́млю крестья́нам
бу эш аның кулында — э́то де́ло в его́ ве́дении
6) перен. власть, госпо́дство; рука́берәүнең кулы астында булу — находи́ться во вла́сти кого-л.
фашистлар кулыннан коткару — освободи́ть из рук фаши́стов
7) ист. фланг, крыло́уң кул урар, сул кул турар, урта кул атар — (фольк.) пра́вый фланг окружа́ет, ле́вый фланг разруба́ет (расчленя́ет), а сре́дний - стреля́ет
8) разг. овра́г, сухо́е ру́сло; ба́лка с водо́й; доли́на•- кул аркасы
- кул бавы
- кул белән
- кул гранатасы
- кул зинасы
- кул йөге
- кул йөзе
- кул карату
- кулдан карау
- кул көче
- кул куйдырып
- кул кую
- кул күтәрү
- кул машинасы
- кул остасы
- кул очы
- кул очыннан
- кул пычкысы
- кул сәгате
- кул сөлгесе
- кул сөрткече
- кул чүпрәге
- кул станы
- кул сугышы
- кул тамыры
- кул тегермәне
- кул тырмасы
- кул фонаре
- кул хезмәте
- кул һөнәре
- кул чабу
- кул чугы
- кул эше
- кул ялы
- кул яссуы
- кул яссуы кадәр
- кулга алу
- кулга алыну
- кулга өйрәтү
- кулдан килү••кул алу (алышу) — пожа́ть ру́ку, здоро́ваться рукопожа́тием ( в знак дружбы)
кул аркасы (сырты) белән дога кылу — не дава́ть благослове́ния, не благославля́ть (букв. моли́ться ты́льной стороно́й ладо́ни); проклина́ть, жела́ть (кому-л.) зла, беды́
кул арты авыр (җиңел) — рука́ тяжёлая (лёгкая)
кул арты китү — не везёт, переста́ло везти́; пошло́ по швам (после какого-л. события, работы или продажи - о начавшемся вдруг невезении)
кул баглап тору — стоя́ть нагото́ве, быть свобо́дным и гото́вым к любо́му де́лу (перед кем-л.)
кул баглап утыру — сиде́ть сложа́ ру́ки; стоя́ть без де́ла
кул белән алып ташлагандай — как руко́й сня́ло (об избавлении от болезни, боли, утомления, сонливости и т. п.)
кул белән (кулыннан) төймә генә төйми — на все ру́ки ма́стер, всё уме́ет
кул белән эшләгәнне иң белән күтәрәсең — (погов.) все посту́пки тре́буют отве́та (букв. что ру́ки сде́лают, то спина́ изно́сит)
кул буш вакытта (чакта) — в свобо́дное вре́мя, на досу́ге; пока́ не рабо́таешь (пока́ ру́ки не за́няты)
кул бушамый — ру́ки не дохо́дят; нет вре́мени, недосу́г, не́когда
кул буяу — мара́ть ру́ки; см. тж. кул пычрату
кул йөзе чаклы гына — с ладо́нь, о́чень ма́ленький (о лице, физиономии и т. п.)
кул калмау — (все) ру́ки отби́ть
кулы килә (килеп тора) — рука́ лежи́т; ру́ки приноро́влены (имеют навыки что-л. делать); см. тж. кулы ята
кул кулга йокмау — о́чень бы́стро и прово́рно, ло́вко и легко́ (выполнять какую-л. ручную работу); бы́стрый на́ руку
кул кулны юа — (погов.) рука́ ру́ку мо́ет (о взаимопомощи, обычно в предосудительных поступках)
кул остару — наби́ть ру́ку, навы́кнуть, наторе́ть прост., наловчи́ться
кул сугып килешү (кул сугышу) — см. кул сугу; обою́дное рукоби́тье (в знак согласия, договорённости)
кул сузып тору — проси́ть подая́ние, ми́лостыню
кул сырты — противополо́жная (ты́льная) сторона́ руки́; см. тж. кул аркасы
кул тик тормау — быть нечи́стым на́ руку (занима́ться воровство́м)
кул тимәү — ру́ки не дохо́дят; см. тж. кул җитмәү
кул тыгу — приложи́ть ру́ки (к чему-л.), приня́ть уча́стие (в чём-л.) (обычно без чьего-л. разрешения)
кул шомару — наби́ть ру́ку, наловчи́ться, наторе́ть (в чём-л.)
кул (эшкә) яту — рука́ лежи́т, рука́ приноро́влена (быть спосо́бным)
кулга да алмау — не брать в ру́ки, не держа́ть в рука́х, не прикаса́ться
кулга ияләштерү — укроща́ть (животных, ирон. людей)
кулдан килгән кадәр — поси́льно, по ме́ре (в ме́ру) сил, по ме́ре возмо́жности (работать, помочь и т. п.)
кулдан киткәнче, иясенә җиткәнче — (погов.) нева́жно сде́лано, лишь бы скоре́е сбыть с рук
куллар тыңламау (күтәрелмәү) — ру́ки не слу́шаются (не поднима́ются), ру́ки опуска́ются
кулларны җәю — простере́ть ру́ки
кулларны чишү — развя́зывать ру́ки (кому-л.), дать свобо́ду де́йствий
кулыңны (кулларыңны) күтәр! — сдава́йся!
кулны күкрәккә куеп — положа́ ру́ку на́ сердце (сказать, спросить и т. п.), от чи́стого се́рдца
кулны тик тотмау — не сиде́ть сложа́ ру́ки, быть всегда́ при де́ле
кулны тота — ру́ку де́ржит, меша́ет; препя́тствует, тормози́т (в каком-л.) де́ле
кулы(ң) калмас — ру́ки не отва́лятся (у кого-л.)
кулы кыска — ру́ки ко́ротки́ (у кого-л.)
кулы эшкә ятмый — ру́ки не лежа́т к рабо́те, ничего́ не уме́ют де́лать, у него́ ничего́ не получа́ется
кулы(н) юмаган — нечи́ст на́ руку (букв. ру́ки немы́тые)
кулымны кисәргә бирәм — даю́ ру́ку на отсече́ние; ей-бо́гу, кляну́сь
кулын куймаган — по́дписи не оста́вил, неизве́стно кто ( о совершившем кражу или преступление)
кулына сугу — бить по рука́м (кому-л.), наказа́ть (кого-л. за что-л.)
кулына шайтан төкергән — черто́вски ло́вкий, виртуо́зно выполня́ет (какую-л.) (ручну́ю) рабо́ту (букв. на́ руки плю́нул дья́вол)
кулыннан килмәгән эше юк — ма́стер на все ру́ки (букв. нет тако́й рабо́ты, кото́рую бы он не смог вы́полнить)
кулыннан эш килми (торган кеше) — безру́кий, неуме́лый в рабо́те
кулыннан эш килү — быть свобо́дным выполня́ть любо́е де́ло, быть ма́стером на все ру́ки
кулыңны ал! — ру́ки прочь! (от кого-чего-л.); не вме́шивайся!
кулыңны бир! — дай ру́ку! я согла́сен!
- кул астына алукулыңны тый! — не дава́й во́лю рука́м!
- кул астына керү
- кул астында
- кул бармый
- кул башлау
- кул бирмәү
- кул бирү
- кул болгау
- кул буш тормау
- кул җае
- кул җитмәс
- кул җитмәү
- кул җитү
- кул җылыту
- кул калмас
- кул кушырып тору
- кул кушырып утыру
- кул күтәрелми
- кул кызу
- кул кыска
- кул кычыта
- кул озайту
- кул пычрату
- кул салу
- кул селтәү
- кул сугу
- кул сузу
- кул сузымында
- кул тидерү
- кул тимәгән
- кул тыккысыз
- кул уңае
- кул хөкеме
- кул ягу
- кулга ирек бирү
- кулга керү
- кулга төшерү
- кулга төшү
- кулда тоту
- кулдан китү
- кулдан төшми
- кулдан үтү
- кулдан кичү
- кулдан ычкындыру
- кулдан ычкыну
- кулы озын
- кулы тик тормас
- кулы уйнау
- кулы ята
- кулы ятышлы
- кулына алу
- үз кулына алу
- кулына бирү
- кулына тоттыру
- кулына карау
- кулына эләгү
- кулында тоту
- үз кулында тоту
- кулында ут уйнату II прил.1) подходя́щий, соотве́тствующий; ро́вня см. тж. кулай 1)бу эшкә кул кешене табу җиңел түгел — найти́ подходя́щего челове́ка на э́то де́ло не так легко́
2) поло́женный (кому-л.), назна́ченный ( судьбой); принадлежа́щийсезгә кул мал түгелдер — не вам, наве́рное, суждено́ э́то добро́
3) быть па́рой, па́расиңа кул яр түгел — он(а́) тебе́ не па́ра
•- кул килү -
8 упустить
сов.1) ( кого-что) (случайно не удержать) кулдан ычкындыру, ычкындырып җибәрү2) ( кого-что) (дать возможность уйти) тота (эләктерә) алмый калу3) перен. ( что) ычкындыру, файдалана алмый калу4) перен.; разг. ( кого-что) (оставить без внимания) карап җиткермәү, күздән (игътибардан) ычкындыру, игътибар биреп җиткермәү -
9 тезген
сущ.1)а) по́вод, пово́дьятезген каешы — ремешо́к по́вода
атны тезгененнән алу — взя́ть ло́шадь за пово́дья
б) узда́, узде́чка2) перен. бразды́ (правле́ния)•- тезгенне үз кулыма алу
- тезгенне үз кулыңа алу
- тезгенне үз кулына алу
- тезгенне үз кулыбызга алу
- тезгенне үз кулыгызга алу
- тезгенне үз кулларыбызга алу
- тезген салу
- тезгендә тоту
- тезгенне тоту
- тезгенне буш тоту
- тезгенне бушак тоту
- тезгенне каты тоту
- тезгенне кыска тоту
- тезгенне ычкындыру
- тезгенне кулдан ычкындыру
- тезгенне җибәрү
- тезгенне кулдан җибәрү -
10 пропустить
сов.1) ( что) үткәрү2) ( кого-что) үткәрү, үткәреп җибәрү, юл бирү3) (кого-что) (позволить войти, въехать) кертү, җибәрү; үткәрү4) (что) (разрешить к напечатанию, к постановке) үткәрү5) ( что), спорт. ( дать забить) үткәрү6) (что) (пройти, проехать мимо) узу, үтү, узып (үтеп) китү; калдыру7) ( что) (прозевать) күрми калдыру; ( упустить) ычкындыру, кулдан ычкындыру, файдаланмый калу8) ( что) (сделать пробел) ара калдыру, урын калдыру; ( выбросить при чтении) төшереп калдыру9) ( что) (не явиться) калдыру, килмәү, килми калу•- никого не пропустить -
11 сорваться
сов.1) төшү, ычкыну, ычкынып төшү2) ( обрушиться) ишелеп төшү; ( упасть) егылып төшү3) ычкыну, ычкынып китү4) перен. үзеңне кулдан ычкындыруон сорвался и наговорил много лишнего — ул үзен кулдан ычкындырган да урынсызга әллә ниләр әйтеп ташлаган
5) [кинәт] ычкыну, [ихтыярдан тыш] ычкыну, [ялгыш] ычкыну6) бозылу, сөртелү7) перен.; разг. уңмау, барып чыкмау8) перен.; разг. уңышсызлыкка дучар булу•- будтос цепи сорвался
- словно с цепи сорвался -
12 дилбегә
сущ.во́жжи (ед. вожжа́)каеш дилбегә — ремённые во́жжи
- дилбегә тартумичәү дилбегәсе — цу́говые во́жжи
- дилбегә буе••дилбегәне бушайту — распусти́ть (осла́бить) во́жжи
дилбегәне кулга алу (дилбегәне үз кулына алу) — прибра́ть во́жжи к рука́м
дилбегәне кулдан ычкындыру — вы́пустить во́жжи из рук
дилбегәне кыска тоту — держа́ть на вожжа́х; быть стро́гим
-
13 йөгән
сущ.; прям.; перен.узда́, узде́чка || узде́чный, уздяно́йатка йөгән кидерү — наде́ть узду́ на ло́шадь
йөгәненнән тотып йөртү — води́ть под уздцы́, (реже: за уздцы́)
әхлак йөгәне — нра́вственная узда́
йөгән әсбаплары — узде́чный набо́р
йөгән бизәкләре — узде́чные (уздяны́е) украше́ния
- йөгән балдагыаты булса, йөгәне табылыр — (посл.) была́ бы ло́шадь, узде́чка найдётся
- йөгән боҗрасы
- йөгән капламасы
- йөгән чугы••йөгән белән әйдәү — тормоши́ть, заставля́ть, заста́вить си́лой
йөгәндә тоту — держа́ть в узде́ (на поводке́)
йөгәнен каты (кыска) тоту — держа́ть на коро́тком поводке́; держа́ть на при́вязи кого-л. (букв. держа́ть пово́дья кре́пче, покоро́че)
йөгәнне кулдан ычкындыру — дать во́лю, пусти́ть на самотёк
йөгәннән тотып бару — руководи́ть, верхово́дить; дава́ть направле́ние (букв. вести́ под уздцы́)
йөгәннән ычкыну — распоя́саться (букв. освободи́ться от узды́)
-
14 момент
сущ.1) моме́нтмоментны кулдан ычкындыру — упусти́ть моме́нт
уңай момент сайлау — выбира́ть удо́бный (подходя́щий) моме́нт
2) разг.; в знач. нареч. момента́льно, жи́во, в то́т же моме́нт, сейча́с (ту́т) же; ми́гом, вмигмомент әйләнеп киләм — ми́гом верну́сь
момент эшләп ташлыйм — вмиг (в моме́нт) сде́лаю
-
15 спустить
сов.1) ( кого-что) төшерү, төшереп җибәрү, төшереп кую2) ( кого-что) (сплавить вниз по течению) агызу3) ( кого-что), разг. (сбросить, столкнуть) бәреп төшерү, төртеп төшерү4) перен. ( что) (переслать) төшерү, җибәрү5) ( кого-что) ычкындыру, ычкындырып җибәрү6) агызу; сыекчасын (газын, һавасын) чыгару7) без доп. [һавасы] чыгу8) разг. ябыгу, [авырлык] кимү9) (что и без доп.), разг. ( простить) игътибарсыз калдыру, әһәмият бирмәү10) перен.; разг. ( что) сарыф итү, җилгә очырып бетерү, чәчү, юкка чыгару•- спустя рукава
См. также в других словарях:
алдыру — 1. (Алу (1 6) ) 2. Кунакка, эшкә, яшәргә һ. б. ш. сәбәп белән читтән чакырып китерү 3. Алга китү, алга чыгу; нәр. б. башкарып, җиңеп чыгу хәйлә белән а. . Кызу, шәп бару яхшы ат соңыннан алдыра 4. (Газета, журналны) язылып алу 5. (Ихтыярсыз)… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колак — 1. Кешеләрдә һәм хайваннарда ишетү органы 2. Ишетү органының колак тишеге тирәсендәге тышкы, кимерчәкле өлеше; тышкы колак 3. сөйл. Колакчын (баш киемендә) 4. Төрле әйберләрдә тотарга, элеп куярга һ. б. уңайлы булсын өчен эшләнгән җайланма, колак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
саубуллашу — 1. Аерылышканда исәнлек саулык теләшү. Берәр җир белән аерылышу, аннан китү 2. күч. ирон. Берәр нәрсәңне яки кешеңне югалтырга мәҗбүр булу, аны кулдан ычкындыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төшереш — 1. Югарыдан яки берәр нәрсә өстеннән түбән таба күчерү 2. Нәр. б. үзеннән түбәнрәк торган җиргә алып бару, илтү. Елга агымы буенча агызу 3. күч. (Эшне, язуны һ. б. ш.) үзеннән түбәнрәк баскычта, буйсынуда торган оешмага тапшыру, җибәрү 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төшерү — 1. Югарыдан яки берәр нәрсә өстеннән түбән таба күчерү 2. Нәр. б. үзеннән түбәнрәк торган җиргә алып бару, илтү. Елга агымы буенча агызу 3. күч. (Эшне, язуны һ. б. ш.) үзеннән түбәнрәк баскычта, буйсынуда торган оешмага тапшыру, җибәрү 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югалту — I. 1. Милкендә яки карамагында булган нәрсәне онытып, төшереп калдыру яки урлату. Билгесез җирдә аерым, ялгыз хәлдә калдыру (җан ияләре тур.) бәрәнен югалткан сарык. Таба алмый тору халык арасында анасын югалткан 2. Билгеле бер эзлеклелектән,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югалу — 1. Берәр җирдә онытылып, төшеп калып яки урланып, яшерелеп кулдан китү. Кайда икәнлеге билгесез булу югалган алмазымны эзлим 2. Күзгә күренми башлау эз ю. . Берәр җиргә яки нин. б масса эченә батып керү, яшеренү сөзгечне сабы югалганчы батыру 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге